Khi con bắt đầu đi học, tôi phát hiện trí nhớ cháu không tốt: Đồ dùng toàn quên ở trường, học chữ như vắt nước cam, xong là trôi tuột, hai tuần chưa thuộc bảng cộng trừ – thật sự khiến tôi đau đầu.
Trước đây chưa nhận ra tầm quan trọng của trí nhớ, giờ mới hiểu: Chỉ khi sở hữu trí nhớ mạnh mẽ, trẻ mới kích hoạt “hiệu ứng domino trí tuệ” — khi không còn hao tổn năng lượng cho việc đãng trí, học thuộc lòng, nguồn lực nhận thức dư thừa sẽ tự động chuyển sang tư duy logic, quản lý cảm xúc… Giống như điện thoại được dọn rác, tốc độ xử lý tăng vọt.
Để cải thiện trí nhớ cho con, tôi đã nghiên cứu nhiều tài liệu và phát hiện ra: Hồi hải mã (vùng não ghi nhớ) không đơn thuần là kho lưu trữ, mà là “đạo diễn” cắt ghép thông tin: Khi tỉnh táo, nó như người giao hàng, tạm cất thông tin vào “tủ đồ”. Khi ngủ, nó biến thành đạo diễn, biên tập ký ức thành “bộ phim não bộ” và chuyển đến vỏ não — “kho lưu trữ vĩnh viễn” thông qua giấc ngủ sóng chậm.
Tôi áp dụng 3 hành động quá đơn giản này nhưng không ngờ lại thay đổi con đến vậy.
1. Khung giờ vàng để ghi nhớ
Hầu hết mọi người học tập một cách cứng nhắc, nhưng cao thủ thực sự biết “cho não ăn kiến thức” đúng thời điểm. Ví dụ, 1-2 giờ trước khi ngủ là lúc lý tưởng để ôn tập điểm yếu hoặc học thuộc.
Nghiên cứu chỉ ra: Thông tin tiếp nhận trước khi ngủ được hồi hải mã xử lý gấp 2.3 lần so với 6 giờ trước đó. Hãy tưởng tượng hồi hải mã như trung tâm chuyển phát làm việc 24/7: Cuối ngày, nó nhận được lệnh “ưu tiên xử lý gói hàng cuối cùng” — đó chính là kiến thức học trước khi ngủ.
Học vẹt giống như rã đông thịt bằng lò vi sóng — bên ngoài chín nhưng bên trong vẫn đông. Còn học trước khi ngủ như ninh kiến thức trong nồi áp suất:
Giấc ngủ sâu kích hoạt cơ chế “tỉa cành, bón rễ” cho não:
Hệ thống bổ thể loại bỏ kết nối thần kinh vô dụng (như quảng cáo, thông tin nhiễu).
BDNF (yếu tố dinh dưỡng não) củng cố đường dẫn quan trọng (công thức, thơ văn).
Ví dụ dễ hiểu: Não như khu vườn thông minh. Ban ngày, bạn gieo hạt kiến thức, nhưng cỏ dại (thông tin vô ích) cũng mọc um tùm. Đêm xuống, “robot làm vườn” (hệ thống bổ thể) nhổ cỏ, nhường chỗ cho “phân bón” (BDNF) giúp hạt giống quan trọng bén rễ sâu.
2. 3 tuyệt chiêu “nhớ như in”
① Phương pháp mùi hương
Nghiên cứu cho thấy: Tiếp xúc với mùi hương giống lúc học khi ngủ giúp tăng 29% khả năng ghi nhớ. Cách làm: Khi con học thuộc, đốt tinh dầu cam/hoắc hương (chọn 1 mùi cố định).
Sau khi con ngủ 20 phút, nhỏ 1 giọt tinh dầu tương tự lên gối → Mùi hương trở thành “GPS” giúp hồi hải mã dễ dàng truy xuất thông tin.
② Phương pháp sư tử
Sư tử chỉ săn mồi khi đói — lúc cần trí nhớ sắc bén nhất. Khi bụng rỗng, cơ thể tiết ghrelin — hormone không chỉ báo đói, mà còn kích thích hồi hải mã tăng độ nhạy.
Áp dụng: Bữa tối ăn no 70% với thực phẩm giàu protein và ít đường. Trước khi ngủ 30 phút, để con hơi đói và ôn tập điểm khó.
→ Não sẽ coi kiến thức này là “thông tin sinh tồn” và ưu tiên lưu trữ.
Mẹo nhỏ: Cho con vừa đi lại vừa học thuộc — chuyển động kích thích sóng θ trong hồi hải mã, giúp mở “công tắc ghi nhớ”.
③ Đánh thức cảm xúc
Ký ức gắn với cảm xúc mạnh có tỷ lệ lưu giữ sau 24h cao hơn 40% so với thông tin trung tính.
Cách làm: Ghi 3 lỗi sai khó nhằn lên giấy note màu. Dùng liên tưởng kỳ quặc để ghi nhớ. Ví dụ: “7×8=56” → “Đêm Thất tịch, 56 con chim khuyên hóa cầu Ô Thước”.
Vẽ biểu tượng nổ bong bóng cạnh công thức để kích thích sự chú ý của não.
Tóm lại: Thời gian trước khi ngủ không phải để nhồi nhét kiến thức mới, mà là “đánh dấu trọng điểm” cho não. Hãy coi như sắp xếp ba lô — sách vở cần cho ngày mai luôn để trên cùng. Áp dụng 3 phương pháp trên, biết đâu con bạn sẽ trở thành “siêu nhân trí nhớ”!
Xem thêm: Giáo viên giao bài ‘đếm 10.000 hạt đậu’, cả gia đình thức đến sáng nhưng con được 0 điểm
Nếu cha mẹ chỉ tập trung giúp con làm bài tập về nhà mà không phát triển khả năng tư duy thì con vẫn sẽ thua ngay từ vạch xuất phát.
Nộp đủ 10.000 hạt đậu, cậu bé vẫn nhận điểm 0 cho bài tập về nhà
Một phụ huynh tại Trung Quốc đã phát hiện ra rằng bài tập về nhà mà giáo viên giao là mỗi học sinh phải đếm 10.000 hạt đậu và mang đến trường để thảo luận vào sáng hôm sau. Nhiệm vụ này quá khó khăn đối với một đứa trẻ. Chưa nói đến việc nhà có 10.000 hạt đậu hay không, dù thật sự muốn đếm cũng phải đếm đến tận đêm khuya.
Vì vậy, cả gia đình đã tham gia để giúp đỡ, ông bà, cha mẹ đã thức trắng đêm để giúp bọn trẻ đếm đậu, vì sợ rằng chúng sẽ bị giáo viên giữ lại sau giờ học nếu ngày hôm sau chúng không hoàn thành bài tập về nhà. Sau khi đếm đến sáng và đưa con đến trường, người mẹ cảm thấy rất bực bội và muốn tranh cãi với cô giáo. Liệu giáo viên giao bài tập về nhà như vậy chỉ để gây khó khăn cho phụ huynh hay có mục đích nào khác?
Không ngờ, lời giải thích của cô giáo lại khiến phụ huynh sửng sốt. Giáo viên thừa nhận rằng bài tập về nhà thực sự như vậy, nhưng bài học của bọn trẻ là về ước lượng, và học sinh được yêu cầu đếm 10.000 hạt đậu theo cách thông minh thay vì theo cách ngớ ngẩn nhất.
Một số học sinh rất thông minh. Sau khi trở về nhà, các em hợp tác với bố mẹ để cân trọng lượng của một hạt đậu, sau đó nhân với 10.000 và mang trọng lượng ước tính của các hạt đậu đến trường. Các em được cô giáo khen ngợi, trong khi học sinh đếm đậu vào sáng sớm bị điểm 0 cho bài tập về nhà.
Nếu cha mẹ chỉ tập trung giúp con làm bài tập về nhà mà không phát triển khả năng tư duy thì con vẫn sẽ thua ngay từ vạch xuất phát.
Trên thực tế, điều này cho thấy nhiều phụ huynh, cũng như học sinh, vẫn có lối suy nghĩ bị bó hẹp và không hề thay đổi. Trong tình hình hiện nay, các kì thi hay chương trình học tập đều đang được cải cách, mục đích đã trở nên rất rõ ràng. Nhiều dạng câu hỏi mới liên quan đến khả năng giải quyết các vấn đề thực tế, đòi hỏi phải suy nghĩ một cách linh hoạt. Chúng không thể được giải quyết chỉ bằng những công thức đơn giản mà phải có tư duy thực tế.
Cách tốt nhất là bắt đầu từ lớp một và bồi dưỡng khả năng tư duy đa chiều của học sinh bằng cách hướng tới một số câu hỏi mới mẻ. Ví dụ, có một câu hỏi hình ảnh yêu cầu đo chiều cao của trẻ em, trong đó, có một bạn nhỏ đang đứng trên đầu ngón chân. Lúc này, phụ huynh có thể hướng dẫn học sinh suy nghĩ xem ai cao hơn trong tình huống thực tế và có nên tính đến yếu tố đứng kiễng chân hay không.
Khi học sinh hiểu được rằng các bài toán không chỉ là những công thức khô khan mà còn phải giải quyết những vấn đề thực tế thì tư duy của các em sẽ tự nhiên không còn nông cạn và hời hợt nữa.
Cách phát triển tư duy cho trẻ từ sớm
Phát triển kỹ năng tư duy sớm cho trẻ là một quá trình dần dần bắt đầu từ khi trẻ còn nhỏ và phát triển khi trẻ lớn lên. Nền tảng nằm ở việc nuôi dưỡng sự tò mò tự nhiên của trẻ và tạo cơ hội cho trẻ khám phá.
Đối với trẻ em trong độ tuổi đi học (6 tuổi trở lên), các kỹ năng tư duy có thể được cải thiện nhiều hơn thông qua các hoạt động có cấu trúc nhưng hấp dẫn. Các trò chơi đòi hỏi chiến lược, các bài tập lập trình cơ bản sử dụng các chương trình thân thiện với trẻ em như Scratch Jr. và các thí nghiệm khoa học đơn giản (như kiểm tra xem vật nào nổi hay chìm) đều thúc đẩy các khả năng nhận thức nâng cao.
Ở giai đoạn này, điều đặc biệt quan trọng là khuyến khích siêu nhận thức – khả năng suy nghĩ về suy nghĩ của chính mình. Cha mẹ có thể làm mẫu điều này bằng cách diễn đạt bằng lời các quá trình suy nghĩ của mình (“Tôi đang cố gắng quyết định công cụ nào sẽ hiệu quả nhất cho công việc này…”) và yêu cầu trẻ giải thích cách chúng đạt được một số kết luận nhất định. Tranh luận về những câu hỏi đạo đức đơn giản (“Có bao giờ được phép phá vỡ một quy tắc không?”) hoặc thảo luận về các giải pháp thay thế cho các vấn đề giúp phát triển tư duy linh hoạt và cân nhắc nhiều góc nhìn.
Trẻ em học tốt nhất khi chúng cảm thấy an toàn và được thấu hiểu. Giúp trẻ nhận diện và quản lý cảm xúc của mình tạo ra sự an toàn về mặt tâm lý cần thiết để chấp nhận rủi ro về mặt trí tuệ. Sự hỗ trợ về mặt cảm xúc này, kết hợp với môi trường gia đình coi trọng sự tò mò hơn sự hoàn hảo, đặt nền tảng vững chắc nhất cho việc phát triển các kỹ năng tư duy nhạy bén, thích nghi sẽ giúp ích cho trẻ trong suốt cuộc đời. Mục tiêu cuối cùng không phải là tạo ra những đứa trẻ thần đồng, mà là nuôi dạy những cá nhân có thể tiếp cận thế giới bằng sự tự tin, sáng tạo và tư duy phản biện.
Nguồn: https://www.webtretho.com/f/lam-me-lan-dau/giao-vien-giao-bai-dem-10000-hat-dau-ca-gia-dinh-thuc-den-sang-nhung-con-duoc-0-diem
Nguồn: https://emdep.vn/day-con/lam-3-dieu-truoc-khi-ngu-con-toi-tu-lo-mo-tro-thanh-sieu-nhan-tri-nho-biet-som-tuong-lai-con-huong-loi-20250403080325933.htm
